به نام خداوند بخشنده مهربان
هر چه در آسمانها و زمين است همه به تسبيح و ستايش خدا که پادشاهي منزّه و پاک و مقتدر و حکيم است مشغولند. ( 1 )
اوست خدايي که ميان عرب امّي (يعني قومي که خواندن و نوشتن نمي‌دانستند) پيغمبري بزرگوار از همان مردم برانگيخت که بر آنان آيات وحي خدا تلاوت مي‌کند و آنها را (از لوث جهل و اخلاق زشت) پاک مي‌سازد و شريعت و احکام کتاب سماوي و حکمت الهي مي‌آموزد و همانا پيش از اين همه در ورطه جهالت و گمراهي آشکار بودند. ( 2 )
و نيز قوم ديگري از آنان را (که به روايت از پيغمبر مراد عجمند) که هنوز به عرب (در اسلام) ملحق نشده‌اند هدايت فرمايد که او خداي مقتدر و همه کارش به حکمت و مصلحت است(3)
اين (رسالت و نزول قرآن) فضل و کرامت خداست که به هر که بخواهد مي‌دهد و خدا را فضل و رحمت نامنتهاست. ( 4 )
وصف حال آنان که علم تورات بر آنان نهاده شد (و بدان مکلف شدند) ولي آن را حمل نکردند (و خلاف آن عمل نمودند) در مثل به حماري ماند که بار کتابها بر پشت کشد (و از آن هيچ نفهمد و بهره نبرد)، آري مثل قومي که حالشان اين است که آيات خدا را تکذيب کردند بسيار بد است و خدا هرگز ستمکاران را (به راه سعادت) رهبري نخواهد کرد. ( 5 )
بگو: اي جماعت يهود، اگر پنداريد که شما به حقيقت دوستداران خداييد نه مردم ديگر، پس تمنّاي مرگ کنيد اگر راست مي‌گوييد. ( 6 )
و حال آنکه در اثر آن کردار بد که به دست خود (براي آخرت خويش) پيش فرستاده‌اند ابدا آرزوي مرگ نخواهند کرد (بلکه از مرگ سخت ترسان و هراسانند) و خدا به (کردار) ستمکاران داناست. ( 7 )
بگو: عاقبت مرگي که از آن مي‌گريزيد شما را البته ملاقات خواهد کرد و پس از مرگ به سوي خدايي که داناي پيدا و پنهان است بازگردانيده مي‌شويد و او شما را به آنچه مي‌کرده‌ايد آگاه مي‌سازد. ( 8 )
اي کساني که ايمان آورده‌ايد، هر گاه (شما را) براي نماز روز جمعه بخوانند في الحال به ذکر خدا بشتابيد و کسب و تجارت رها کنيد که اين اگر بدانيد براي شما بهتر خواهد بود. ( 9 )
پس آن‌گاه که نماز پايان يافت (بعد از ظهر جمعه باز در پي کسب و کار خود رفته و) روي زمين منتشر شويد و از فضل و کرم خدا (روزي) طلبيد، و ياد خدا بسيار کنيد تا مگر رستگار و سعادتمند گرديد(10)
و اين مردم (سست ايمان) چون تجارتي يا لهو و بازيچه‌اي ببينند بدان شتابند و تو را در نماز تنها گذارند؛ بگو که آنچه نزد خداست (يعني ثواب آخرت و بهشت ابد) بسيار براي شما از لهو و لعب و تجارت (هاي دنيا) بهتر است و خدا بهترين روزي‌دهنده است. (در شأن نزول آيه جابر روايت کرد که قومي با رسول صلّي اللّه عليه و آله و سلّم نماز جمعه مي‌خواندند، آواز طبل کاروان تجارت شنيدند، همه از پي تجارت و صداي لهو طبل رفتند جز هشت يا دوازده تن. رسول صلّي اللّه عليه و آله و سلّم فرمود: اگر اين عده هم مي‌رفتند عذاب خدا بر امت نازل مي‌شد) ( 11 )
