به نام خداوند بخشنده مهربان
هر چه در آسمانها و زمين است همه به تسبيح و ستايش يکتا خدايي که مقتدر و حکيم است مشغولند. ( 1 )
آن خدايي که فرمانروايي آسمانها و زمين از آن اوست، او زنده مي‌گرداند و باز مي‌ميراند و اوست که بر همه چيز تواناست. ( 2 )
اوّل و آخر هستي و پيدا و پنهان وجود همه اوست و او به همه امور عالم داناست. ( 3 )
اوست خدايي که آسمانها و زمين را در شش روز (و شش مرتبه کلي ظهور وجود) بيافريد آن‌گاه بر عرش (تدبير عالم) قرار گرفت، او هر چه در زمين فرو رود و هر چه از آن برآيد و آنچه از آسمان نازل شود و آنچه به آن بالا رود همه را مي‌داند و هر کجا باشيد او با شماست و خدا به هر چه کنيد بيناست. ( 4 )
آسمانها و زمين همه ملک اوست و رجوع تمام امور عالم به سوي خداست. ( 5 )
شب را در (پرده زرين) روز نهان کند و روز را در (خيمه سياه) شب پنهان سازد و به اسرار دلهاي خلق هم او آگاه است. ( 6 )
(الا اي بندگان) به خدا و رسول او ايمان آريد و از آنچه شما را در آن وارث گذشتگان گردانيد (به راه خدا) انفاق کنيد، پس بر آنان که از شما ايمان آوردند و انفاق کردند پاداش بزرگ (بهشت ابد) خواهد بود. ( 7 )
و براي چه شما به خدا ايمان نياوريد در صورتي که رسول حق شما را (به آيات و معجزات) به راه ايمان به پروردگارتان دعوت مي‌کند و خدا هم (در فطرت و عقل) از شما پيمان ايمان گرفته است اگر (قابليت) ايمان داريد. ( 8 )
اوست خدايي که بر بنده خود (محمّد مصطفي صلّي اللّه عليه و آله) آيات قرآن روشن بيان را نازل مي‌کند تا شما را از ظلمات (جهل و عصيان) بيرون آرد و به نور (علم و ايمان) رهبري کند و خدا بسيار در حق شما مشفق و مهربان است. ( 9 )
و براي چه در راه خدا انفاق نکنيد در صورتي که (شما با ملک و مالتان روز مرگ فاني شويد و) وارث تمام (اهل) آسمانها و زمين خداست؟! آن مسلماناني که پيش از فتح (مکه زمان ضعف اسلام) در راه دين انفاق و جهاد کردند با ديگران مساوي نيستند، آنها اجر و مقامشان بسيار عظيم‌تر از کساني است که بعد از فتح (و قدرت اسلام) انفاق و جهاد کردند و ليکن خدا به همه وعده نيکوترين پاداش را (که بهشت ابد است) داده و خدا به هر چه کنيد آگاه است. ( 10 )
آن کيست که به خدا قرض نيکو دهد (يعني قرض الحسنه و صدقه دهد و احسان به فقيران کند) تا خدا بر او چندين برابر گرداند و او را پاداشي با لطف و کرامت باشد؟ ( 11 )
(اي رسول ما ياد آر) روزي که مردان و زنان مؤمن شعشعه نور ايمانشان پيش رو و سمت راست آنها بشتابد (و آنان را مژده دهند که) امروز شما را به بهشتي که نهرها زير درختانش جاري است بشارت باد که در آن بهشت جاودان خواهيد بود. اين همان سعادت و فيروزي بزرگ است. ( 12 )
و باز آن روز مردان و زنان منافق به اهل ايمان گويند: مشتابيد و به ما فرصتي دهيد تا ما هم از نور شما روشنايي برگيريم. در پاسـخ به آنها گويند: واپس گرديد (يعني اگر مي‌توانيد به دنيا بازگرديد) و از آنجا نور طلبيد. در اين گفتگو باشند که بين آن دوزخيان با اهل بهشت حصاري حايل گردد و بر آن حصار دري باشد که باطن و درون آن در، بهشت رحمت است و از جانب ظاهر آن عذاب جهنم خواهد بود. ( 13 )
باز منافقان (بهشتيان را) ندا کنند که آخر نه ما هم با شما بوديم؟ آنها جواب دهند: بلي راست مي‌گوييد ليکن شما (به نفاق با خدا) خود را به فتنه افکنديد و انتظار (هلاکت مؤمنان) داشتيد و (در کار دين) به شک و ريب بوديد و آرزوهاي دنيا فريبتان داد تا وقتي که امر خدا (يعني مرگ) فرا رسيد و شيطان فريبنده شما را غافل و مغرور گردانيد. ( 14 )
پس امروز (بر نجات هيچ يک) از شما منافقان و کافران فديه و عوض نپذيرند، همه منزلگاهتان آتش دوزخ است و آن آتش شما را سزاوارتر است و بسيار به بد منزلي باز مي‌گرديد. ( 15 )
آيا نوبت آن نرسيد که گرويدگان (ظاهري از باطن به خدا بگروند و) دلهاشان به ياد خدا خاشع گردد و به آنچه از حق نازل شد بذل توجه کنند و مانند کساني که پيش از اين برايشان کتاب آسماني آمد (يعني يهود و نصاري) نباشند که دوره طولاني (زمان فترت) بر آنها گذشت و دلهاشان زنگ قساوت گرفت و بسياري فاسق و نابکار شدند؟ ( 16 )
بدانيد که خداست که زمين را پس از مرگ (خزان) زنده مي‌گرداند. ما آيات و ادلّه (قدرت خود) را براي شما بيان کرديم تا مگر فکر و عقل به کار بنديد. ( 17 )
همانا مردان و زناني که در راه خدا (به فقيران) صدقه و احسان کنند و به خدا قرض نيکو دهند (يعني به محتاجان قرض الحسنه دهند) احسان آنها را چندين برابر سازند و پاداش با لطف و کرامت نيز خواهند داشت. ( 18 )
و آنان که به خدا و رسولانش ايمان آوردند به حقيقت راستگويان عالمند و برايشان نزد خدا اجر شهيدان است، پاداش اعمال و نور ايمانشان را (در بهشت) مي‌يابند. و آنان که کافر شده و آيات ما را تکذيب کردند آنها اهل آتش دوزخند. ( 19 )
بدانيد که زندگاني دنيا به حقيقت بازيچه‌اي است طفلانه و لهو و عيّاشي و زيب و آرايش و تفاخر و خودستايي با يکديگر و حرص افزودن مال و فرزندان. در مثل مانند باراني است که گياهي در پي آن از زمين برويد که برزگران (يا کفار دنياپرست) را به شگفت آرد و سپس بنگري که زرد و خشک شود و بپوسد. و در عالم آخرت (دنيا طلبان را) عذاب سخت جهنم و (مؤمنان را) آمرزش و خشنودي حق نصيب است. و باري، بدانيد که زندگاني دنيا جز متاع فريب و غرور چيزي نيست. ( 20 )
به سوي آمرزش پروردگارتان بشتابيد و به راه بهشتي که عرضش به قدر پهناي آسمان و زمين است و براي اهل ايمان به خدا و پيمبرانش مهيّا گرديده. اين فضل خداست که به هر کس خواهد عطا مي‌کند و خدا داراي فضل و کرم بسيار عظيم است. ( 21 )
هر رنج و مصيبتي که در زمين (از قحطي و آفت و فقر و ستم) يا در نفس خويش (چون ترس و غم و درد و الم) به شما رسد همه در کتاب (لوح محفوظ ما) پيش از آنکه همه را (در دنيا) ايجاد کنيم ثبت است و البته اين کار بر خدا آسان است. ( 22 )
(اين تقدير حق را بدانيد) تا هرگز بر آنچه از دست شما رود دلتنگ نشويد و به آنچه به شما مي‌دهد مغرور و دلشاد نگرديد، و خدا دوستدار هيچ متکبر خودستايي نيست. ( 23 )
همان متکبراني که خودشان (در احسان به فقيران) بخل مي‌ورزند و مردم را هم به بخل و منع احسان وا مي‌دارند. و هر که روي (از اطاعت حق) بگرداند خدا به کلي بي‌نياز و ستوده صفات است. ( 24 )
همانا ما پيمبران خود را با ادلّه و معجزات فرستاديم و با ايشان کتاب و ميزان عدل نازل کرديم تا مردم به راستي و عدالت گرايند، و آهن (و ديگر فلزات) را که در آن هم سختي (جنگ و کارزار) و هم منافع بسيار بر مردم است (نيز براي حفظ عدالت) آفريديم، و تا معلوم شود که خدا و رسلش را با ايمان قلبي که ياري خواهد کرد؟ (هر چند) که خدا بسيار قوي و مقتدر (و از ياري خلق بي‌نياز) است. ( 25 )
و البته ما نوح و ابراهيم را فرستاديم و در ميان فرزندانشان نبوت و کتاب آسماني قرار داديم، پس آنها برخي به راه حق هدايت يافتند و بسياري به فسق و بدکاري شتافتند. ( 26 )
و از پي آنان باز رسولان ديگر و سپس عيسي مريم را فرستاديم و به او کتاب آسماني انجيل را عطا کرديم و در دل پيروان (حقيقي) او رأفت و مهرباني نهاديم و ليکن رهبانيّت و ترک دنيا را از پيش خود بدعت انگيختند، ما بر آنها جز آنکه رضا و خشنودي خدا را طلبند (در کتاب انجيل) ننوشتيم و باز آنها چنان که بايد و شايد همه مراعات آن را نکردند، ما هم به آنان که ايمان آوردند پاداش و اجرشان را عطا کرديم و ليکن از آنها بسياري به راه فسق و تبهکاري شتافتند. ( 27 )
اي کساني که به حق گرويديد، اينک خداترس و متّقي شويد و به رسولش (محمّد مصطفي صلّي اللّه عليه و آله) نيز ايمان آريد تا خدا شما را از رحمتش دو بهره نصيب گرداند (يکي بر ايمان به رسولان پيشين و يکي بر ايمان به دين رسول ختمي مرتبت) و نوري شما را عطا کند که بدان نور راه (بهشت ابد) پيماييد و از گناه شما درگذرد، و خدا بسيار آمرزنده و مهربان است. ( 28 )
تا آنان که اسلام نياوردند از اهل کتاب بدانند که آنها هيچ به رحمت و فضل الهي دستي ندارند و هر فضلي و رحمتي به دست خداست، که او به هر که خواهد مي‌بخشد و خدا داراي فضل و رحمت بزرگ و بي‌انتها است. ( 29 )
