به نام خدا كه رحمتش بى اندازه است و مهربانى اش هميشگى.
حم(1)
اين كتابى نازل شده از سوى خدا است كه رحمتش بىاندازه است و مهربانىاش هميشگى.(2)
كتابى است كه آياتش در نهايت روشنى بيان شده است ، [به زبانى] فصيح و گويا براى مردمى كه اهل معرفتاند ؛(3)
مژده دهنده و بيم دهنده است . ولى بيشتر آنان [از اين درياى معارف] روى گرداندند و به گوشِ [جان] نمىشنوند .(4)
و گفتند : دلهاى ما از [درك] حقايقى كه ما را به آن مىخوانى در پوششهاى سختى است ، و در گوشهاى ما سنگينى است ، و ميان ما و تو پردهاى وجود دارد ، بنابراين تو كار خود را انجام بده و ما هم كار خود را انجام مىدهيم .(5)
بگو : من بشرى مانند شما هستم ، [نه از جنسى ديگر كه سخنم را نفهميد] به من وحى مىشود كه معبود شما فقط خداى يكتاست ، پس [با دورى از افراط و تفريط] به سوى او رو كنيد ، و از او آمرزش بخواهيد ، و واى بر مشركان ؛ (6)
آنان كه زكات نمىدهند و آخرت را انكار مىكنند .(7)
بىترديد كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام دادهاند ، براى آنان پاداشى هميشگى است .(8)
بگو : آيا شما به كسى كه زمين را در دو روز آفريد كفر مىورزيد ، و براى او همتايانى قرار مىدهيد ؟ ! [ساحت مقدسش از اين پيرايهها پاك است] آن [توانمندى كه زمين را آفريد] پروردگار جهانيان است .(9)
و در روى زمين كوههاى استوارى پديد آورد ، و در آن منافع فراوانى آفريد و رزق [روزى خوارانش] را در آن به مدت چهار دوره [بهار ، تابستان ، پاييز و زمستان] تقدير كرد [آن هم] يكسان و به اندازه براى خواهندگان .(10)
آن گاه آهنگ آفرينش آسمان كرد ، در حالى كه به صورت دود بود ، پس به آن و به زمين گفت : خواه يا ناخواه بياييد . آن دو گفتند : فرمانبردار آمديم .(11)
پس آنها را در دو روز به صورت هفت آسمان به انجام رسانيد [و استوار ساخت] ، و در هر آسمانى كار آن را وحى كرد ، و آسمان دنيا را با چراغهايى آرايش داديم و] از استراق سمع شيطانها]حفظ كرديم ، اين است اندازهگيرى تواناى شكستناپذير و دانا .(12)
اگر روى گرداندند ، بگو : من شما را از صاعقهاى[مرگبار] چون صاعقه عاد و ثمود بيم مىدهم .(13)
هنگامى كه پيامبران از پيش رو و پشت سرشان به سوى آنان آمدند [و گفتند ]: كه جز خدا را نپرستيد . گفتند : اگر پروردگار ما مىخواست [كه ما مؤمن شويم و او را بپرستيم] فرشتگانى نازل مىكرد [تا دعوتش را به ما ابلاغ كنند] ؛ بنابراين ما به آنچه شما به آن فرستاده شدهايد كافريم .(14)
اما قوم عاد به ناحق در زمين تكبّر كردند و گفتند : نيرومندتر از ما كيست ؟ آيا ندانستند خدايى كه آنان را آفريد از آنان نيرومندتر است ؟ و [به گمان اينكه نيرومندتر از آنان وجود ندارد]همواره آيات ما را انكار مىكردند .(15)
سرانجام تندبادى سخت و سرد در روزهايى شوم بر آنان فرستاديم تا در زندگى دنيا عذاب خوارى را به آنان بچشانيم ، و بىترديد عذاب آخرت رسوا كنندهتر است و آنان [در آن روز] يارى نخواهند شد .(16)
و اما ثموديان ، پس آنان را هدايت كرديم ، ولى آنان كوردلى را بر هدايت ترجيح دادند ، نهايتاً به كيفر اعمالى كه همواره مرتكب مىشدند ، بانگ عذاب خواركننده آنان را فراگرفت ؛(17)
و كسانى كه ايمان آورده و همواره پرهيزكارى مىكردند ، نجات داديم .(18)
و [ياد كن] روزى كه دشمنان خدا را به سوى آتش جمع مىكنند ، پس آنان را از حركت باز مىدارند [تا گروههاى ديگر به آنان ملحق شوند] . (19)
وقتى به آتش مىرسند ، گوش و چشم و پوستشان به اعمالى كه همواره انجام مىدادند گواهى مىدهند (20)
و آنان به پوستشان مىگويند : چرا بر ضد ما گواهى داديد ؟ مىگويند : همان خدايى كه هر موجودى را به سخن آورد ، ما را گويا ساخت ، و او شما را نخستين بار آفريد و به سوى او بازگردانده مىشويد .(21)
و شما [هنگام ارتكاب گناه در دنيا] از اينكه مبادا گوش و چشم و پوستتان بر ضد شما گواهى دهند ، پنهان نمىشديد ، بلكه گمان كرديد كه خدا بسيارى از آنچه را كه [در خلوت] مرتكب مىشديد ، نمىداند ! !(22)
و اين گمانتان بود كه به پروردگارتان برديد [و همان] شما را هلاك كرد ، در نتيجه از زيانكاران شديد .(23)
پس اگر [بر همين حال] ايستادگى كنند ، جايگاهشان دوزخ است ، و اگر [براى به دست آوردن خشنودى خدا
] عذرخواهى كنند ، عذرشان مورد پذيرش قرار نخواهد گرفت.(24)
[به خاطر كفر و طغيانشان] براى آنان همنشينانى [مفسد و تبهكار] گماشتيم كه لذايذ مادى و شهوانى حال و آينده را در نظرشان زيبا و دلربا جلوه دادند ، و فرمان عذاب بر آنان در [زمره] گروههايى از جن و انس كه پيش از آنان گذشتند ، ثابت شد ، آنان بىترديد زيانكارند . (25)
كافران گفتند : به اين قرآن گوش ندهيد و [هنگام قرائتش] سخنان لهو و بيهوده [و سر و صداهاى بىمعنا] در آن افكنيد [تا كسى نشنود !] شايد كه پيروز شويد .(26)
به يقين كافران را عذابى سخت مىچشانيم ، و بىترديد آنان را بر پايه بدترين اعمالى كه همواره مرتكب مىشدند كيفر مىدهيم .(27)
اين آتش كيفر دشمنان خدا است، براى آنان در آتش دوزخ سرايى هميشگى است ، كيفرى است [ويژه و سخت] ، براى اينكه همواره آيات ما را انكار مىكردند .(28)
و كافران مىگويند : اى پروردگار ما آنان كه از گروه جنّ و انس ما را گمراه كردند ، به ما نشان بده تا زير پاى خود گذاريم ، براى اينكه از پستترينان شوند . (29)
بىترديد كسانى كه گفتند : پروردگار ما خداست ؛ سپس [در ميدان عمل بر اين حقيقت] استقامت ورزيدند ، فرشتگان بر آنان نازل مىشوند [و مىگويند ] مترسيد و اندوهگين نباشيد شما را به بهشتى كه وعده مىدادند ، بشارت باد . (30)
ما در زندگى دنيا و آخرت ، ياران و دوستان شمائيم ، آنچه دلتان بخواهد ، در بهشت براى شما فراهم است ، و در آن هر چه را بخواهيد ، براى شما موجود است . (31)
رزق آمادهاى از سوى آمرزنده مهربان است .(32)
و خوش گفتارتر از كسى كه به سوى خدا دعوت كند و كار شايسته انجام دهد كيست؟ و گويد : من از تسليم شدگان [در برابر فرمانها و احكام خدا] هستم (33)
نيكى و بدى يكسان نيست. [بدى را] با بهترين شيوه دفع كن ؛ [با اين برخورد متين و نيك] ناگاه كسى كه ميان تو و او دشمنى است [چنان شود] كه گويى دوستى نزديك و صميمى است .(34)
اين بهترين شيوه را جز كسانى كه [در زمينه خودسازى و تزكيه] پايدارى كردند ، نمىيابند ، و جز كسانى كه بهره بزرگى [از ايمان و تقوا] دارند به آن نمىرسند ؛(35)
و اگر وسوسهاى از سوى شيطان تو را تحريك كند [كه از اين بهترين شيوه دست بردارى] به خدا پناه ببر ؛ بىترديد او شنوا و داناست .(36)
از نشانههاى [ربوبيت و قدرت] او شب و روز و خورشيد و ماه است ؛ نه براى خورشيد سجده كنيد و نه براى ماه ، براى خدايى كه آنها را آفريد ، سجده كنيد ، اگر فقط خواهان پرستش او هستيد؛(37)
اگر [از پرستش خداى يكتا] تكبّر ورزند ، پس [بايد بدانند چنين نيست كه پرستش كنندهاى براى او وجود ندارد ،] كسانى كه نزد پروردگار تواند [از فرشتگانى كه شمار آنان را جز خدا نمىداند] شب و روز براى او تسبيح مىگويند و [از تسبيحگويى]خسته نمىشوند . (38)
و از [ديگر] نشانههاى او اين است كه تو زمين را خشك و بىگياه مىبينى ، پس هنگامى كه باران بر آن نازل مىكنيم ، به شدت به جنبش درآيد و نشو و نما كند . بىترديد كسى كه زمين مرده را زنده كرد ، يقيناً مردگان را زنده مىكند ؛ زيرا او بر هر كارى تواناست .(39)
مسلماً كسانى كه مفاهيم آيات ما را از جايگاه واقعىاش تغيير مىدهند [و به تفسير و تأويلى نادرست متوسل مىشوند] بر ما پوشيده نيستند . آيا كسى را كه در آتش مىافكنند ، بهتر است يا كسى كه روز قيامت در حال ايمنى[از هر بلا و شرّى] مىآيد ؟ هر چه مىخواهيد انجام دهيد ، بىترديد او به آنچه انجام مىدهيد بيناست .(40)
كسانى كه به اين قرآن هنگامى كه به سويشان آمد كافر شدند [به عذابى سخت دچار مىشوند] بىترديد قرآن كتابى است شكستناپذير ، (41)
كه هيچ باطلى از پيش رو و پشت سرش به سوى آن نمىآيد ، نازل شده از سوى حكيم و ستوده است .(42)
جز آنچه به پيامبران پيش از تو گفته شده است ، به تو گفته نمىشود ؛ مسلماً پروردگارت صاحب آمرزش وداراى عذابى دردناك است ؛ (43)
و اگر آن را قرآنى غير عربى قرار داده بوديم قطعاً مىگفتند : چرا آياتش در نهايت روشنى بيان نشده است ، آيا [قرآنى] غير عربى [و نامفهوم] براى [مردمى] عرب زبان [و فصيح ؟ !] بگو : اين كتاب براى كسانى كه ايمان آوردهاند ، سراسر هدايت و درمان است ، و كسانى كه ايمان نمىآورند در گوششان سنگينى است ، و آن [با همه آشكارىاش] بر آنان پوشيده و نامفهوم است ؛ اينانند كه [گويى] از جايى دور ندايشان مىدهند .(44)
به يقين ما به موسى كتاب عطا كرديم پس در آن اختلاف شد [كه از پيشگاه حق آمده يا ساختگى است] ، و اگر از سوى پروردگارت فرمانى [بر مهلت يافتنشان] پيشى نگرفته بود ، بىترديد ميانشان [به هلاكت] حكم شده بود ؛ و اينان هم [چون قوم موسى] نسبت به قرآن در ترديدى سخت هستند . (45)
كسى كه كار شايسته انجام دهد ، به سود خود اوست ، و كسى كه مرتكب زشتى شود به زيان خود اوست ، و پروردگارت ستمكار به بندگان نيست . (46)
آگاهى به قيامت [و اينكه چه زمانى برپا مىشود و چه خواهد شد] فقط ويژه اوست ؛ و ميوهها از غلافهايشان بيرون نمىآيند ، و هيچ مادهاى باردار نمىشود و بارش را به دنيا نمىآورد مگر به دانش او . و روزى كه [خدا] مشركان را ندا مىدهد : شريكانى كه براى من مىپنداشتيد ، كجايند ؟ مىگويند : [پس از روشن شدن حقايق بر ما] قاطعانه به تو اعلام مىكنيم كه هيچ گواهىدهندهاى در ميان ما [مبنى بر اينكه تو را شريكى هست] وجود ندارد ؛(47)
و آنچه را از پيش [به عنوان شريكان خدا]مىپرستيدند از نظرشان گم و ناپديد مىشود و يقين مىكنند كه آنان را هيچ راه گريزى [از عذاب] نيست .(48)
انسان از درخواست رفاه خسته نمىشود ، واگر آسيبى به او رسد به شدت مأيوس و نااميد مىشود ؛(49)
و اگر او را از سوى خود پس از آسيبى كه به او رسيده خوشى و رفاه بچشانيم قاطعانه مىگويد : اين [رفاه] ويژه من است [و به خاطر لياقتم به من رسيده است] و گمان نمىكنم كه قيامت برپا شود ، و [به فرض برپا شدن] اگر مرا به سوى پروردگارم باز گردانند، براى من نزد او پاداشى نيكوتر خواهد بود ! ما يقيناً كسانى را كه كافر شدند به اعمالى كه انجام دادهاند ، آگاه خواهيم كرد ، و قطعاً از عذابى سخت به آنان مىچشانيم .(50)
و هنگامى كه به انسان نعمت عطا مىكنيم [از طاعت و عبادت] روى بر مىگرداند و [با كبر و نخوت] از ما دور مىشود ، و چون آسيبى به او رسد [براى برطرف شدنش] به دعاى فراوان و طولانى روى مىآورد ؛(51)
بگو : به من خبر دهيد : اگر [قرآن] از سوى خدا باشد و سپس شما به آن كافر شويد ، چه كسى گمراهتر از آن خواهد بود كه در مخالفتى دور [از منطق و صواب] قرار دارد ؟(52)
به زودى نشانههاى خود را در كرانههاى جهان و در نفوس خودشان به آنان نشان خواهيم داد تا براى آنان روشن شود كه بىترديد او حق است . آيا بس نيست كه پروردگارت [با ارائه كردن حقايق تكوينى و دلايل طبيعى] بر همه چيز گواه است [كه تنها او آفريننده و بىنياز است و غير او مخلوق و از هر جهت نيازمند به اوست] . (53)
آگاه باش ! آنان به لقاء پروردگارشان در ترديدند[و[آگاه باش ! كه يقيناً او به همه چيز [با قدرت و دانش بىنهايتش] احاطه دارد (54)
