به نام خداوند بخشنده مهربان‏

این کتاب (عظیم‌الشّأن قرآن) از جانب خدای مقتدر حکیم نازل گردیده است. (۱)

ما این کتاب را بر تو به حق فرستادیم پس (به شکرانه‌ی این نعمت بزرگ) خدای را پرستش کن در حالی که دین را برای او خالص گردانیده باشی (و دل از غیر حق بگردانی). (۲)

آگاه باشید که دین خالص (بی‌هیچ شرک و ریا) برای خداست، و آنان که غیر خدا را (چون بتان و فرعونان) به دوستی و پرستش برگرفتند (گفتند) ما آن بتان را نمی‏پرستیم مگر برای اینکه ما را به درگاه خدا نیک مقرب گردانند. خدا البته (این عذر نپذیرد و) میان آن‌ها در آن‌چه اختلاف می‏کنند حکم خواهد کرد، که خدا هرگز آن کس را که بسیار دروغگو و کافر نعمت است هدایت نخواهد کرد. (۳)

اگر خدا می‏خواست فرزندی اختیار کند همانا هر که را از مخلوقاتش خواستی بر می‏گزید (و لیکن این نقص است و) او (از هر گونه نقص و آلایش) پاک و منزه است، او خدای فرد قهّار بی‏مانند است. (۴)

آسمان‌ها و زمین را به حق و راستی (و برای حکمت و غرض ثابتی) ایجاد کرد، شب را بر روز و روز را بر شب بپوشاند و خورشید و ماه را مسخر کرده، هر یک (بر مدار خود) به وقت معیّن گردش می‏کنند. آگه باشید که او خدای مقتدر مطلق و بسیار آمرزنده است. (۵)

او شما را از یک تن (آدم) آفرید پس، از آن جفت او (حوّا) را قرار داد و برای استفاده شما هشت قسم از چهارپایان ایجاد کرد، و شما را در باطن رحم مادران در سه تاریکی (مشیمه و رحم و بطن) با تحولات گوناگون (بدین خلقت زیبا) می‏آفریند، این خداست پروردگار شما که سلطان ملک وجود اوست، هیچ خدایی جز او نیست، پس ای مشرکان (نادان) از درگاه او به کجا می‏برندتان؟ (۶)

اگر همه کافر شوید خدا از (طاعت) همه شما البته بی‏نیاز است و کفر (و شرک) را بر بندگانش نمی‏پسندد و اگر (طاعت و) شکرش به جای آرید از شما آن پسند اوست و (بدانید که در قیامت) هرگز بار گناه کسی را دیگری به دوش نخواهد گرفت و پس از این (زندگانی دنیای فانی) بازگشت همه شما به سوی خداست و او شما را به هر چه می‏کرده‏اید آگاه می‏سازد، که او از اسرار دل‌های خلق به خوبی آگاه است. (۷)

و (بی‌چاره) انسان را هر گاه فقر و مصیبت و رنجی پیش آید در آن حال به دعا و توبه و انابه به درگاه خدای خود رود و چون نعمت و ثروتی از سوی خود به او عطا کند خدایی را که از این پیش می‏خواند به کلی فراموش سازد و برای خدای یکتا شریک و همتاهایی قرار دهد تا (خلق را) از راه خدا گمراه سازد. بگو: (ای نگون‌بخت) اندکی به کفر (و عصیان) لذّت و آسایش جو، که عاقبت از اهل آتش دوزخ خواهی بود. (۸)

(آیا آن کس که شب و روز به کفر و عصیان مشغول است بهتر است) یا آن کس که ساعات شب را به طاعت خدا به سجود و قیام پردازد و از عذاب آخرت ترسان و به رحمت الهی امیدوار است؟ بگو: آیا آنان که اهل علم و دانشند با مردم جاهل نادان یکسانند؟ منحصراً خردمندان متذکر این مطلبند. (۹)

(ای رسول ما، از قول من به امت) بگو: ای بندگان من که ایمان آورده‏اید، خدا ترس و پرهیزکار باشید، که آنان که متّقی و نیکوکارند (علاوه بر آخرت) در دنیا (هم) نصیبشان نیکویی و خوشی است، و زمین خدا بسیار پهناور است (اگر در مکانی ایمان و حفظ تقوا مشکل شد به شهر و دیاری دیگر روید و به راه دین صبر پیشه کنید که) البته صابران به حد کامل و بدون حساب پاداش داده خواهند شد. (۱۰)

بگو که من خود مأمورم که تنها خدا را پرستش کنم و دین را برای او خالص گردانم (و هرگز شرک نیاورم). (۱۱)

و باز مأمورم که در اسلام و در تسلیم امر خدا مقام اوّلیّت را دارا باشم. (۱۲)

باز بگو که من اگر خدای خود را نافرمانی کنم البته از عذاب روز بزرگ قیامت می‏ترسم. (۱۳)

باز بگو: من خدای یکتا را می‏پرستم و دینم را خاص و خالص برای او می‏گردانم (و غیر او را باطل محض می‏دانم). (۱۴)

شما هم هر که را می‏خواهید جز خدا بپرستید (که از غیر خدا جز زیان نمی‏بینید). بگو که زیانکاران آنان هستند که خود و اهل بیت خود را (از کفر و عصیان) در قیامت به خسران جاودان در افکنند، آگاه باشید که این همان زیان است که (در قیامت) بر همه آشکار است. (۱۵)

بر آن‌ها از بالا و زیر، سایبان آتش دوزخ است. آن آتشی است که خدا از آن بندگان خود را می‏ترساند، که ای بندگان من از (آتش قهر) من بترسید. (۱۶)

و آنان که از پرستش طاغوت دوری جستند و به درگاه خدا با توبه و انابه باز گشتند آن‌ها را بشارت و مژده رحمت است، (ای رسول) تو هم بندگان مرا (به لطف و رحمت من) بشارت آر. (۱۷)

آن بندگانی که سخن بشنوند و به نیکوتر آن عمل کنند، آنان هستند که خدا آن‌ها را (به لطف خاص خود) هدایت فرموده و هم آنان به حقیقت خردمندان عالمند. (۱۸)

آیا کسی که وعده‌ی عذاب خدا بر او محقّق و حتمی (و به دوزخ قهر و شقاوت معذّب) است تو (به پند و نصیحت) می‏توانی از آن آتش قهرش برهانی؟! (۱۹)

لیکن آنان که متّقی و خدا ترس شدند برای آن‌ها (در بهشت رضوان و باغ فردوس جاویدان) کاخ و عمارت‌ها بالای یکدیگر بنا شده است که در جلو آن عمارات نهرهای آب جاری است. (این بهشت ابد) وعده خداست که خدا هرگز وعده خود را خلاف نخواهد کرد. (۲۰)

آیا (نشانه‌ی لطف‏های خدا را در دنیا) نمی‏بینی که خدا از آسمان آب باران نازل گردانید و آن را در روی زمین در نهرها و جوی‌ها روان ساخت آن گاه انواع نباتات گوناگون بدان برویاند باز (از سبزی و خرّمی) رو به خزان آرد و نخست بنگری که زرد شود و آن گاه خدا (چوب و علف) خشکش گرداند؟ همانا در آن صاحبان عقل را تذکر (قدرت و رحمت الهی) است. (۲۱)

آیا آن کس را که خدا برای اسلام شرح صدر (و فکر روشن) عطا فرمود که وی به نور الهی روشن است (چنین کس با مردم کافر بی‌نور تاریک‌دل یکسان است)؟ پس وای بر آنان که از قساوت (و شقاوت) دل‌هاشان از یاد خدا فارغ است! اینان هستند که دانسته به ضلالت و گمراهیند. (۲۲)

خدا قرآن را فرستاد که بهترین حدیث (و نیکوترین سخن آسمانی خدا) است، کتابی که آیاتش همه (در کمال فصاحت و اعجاز) با هم مشابه است و در آن ثنای خدا (و خاصان خدا) مکرر می‏شود، که از تلاوت (آیات قهر) آن خدا ترسان را لرزه بر اندام افتد و (با آیات رحمت) باز آرام و سکونت یابند و دل‌هایشان به ذکر خدا مشغول گردد. این (کتاب) همان (رحمت و) هدایت خداست که هر که را خواهد به آن رهبری فرماید، و هر کس را خدا به گمراهیش واگذارد دیگر هیچ هدایت‌کننده‏ای نخواهد داشت. (۲۳)

آیا آن کس که روز قیامت برای پرهیز از سختی عذاب دوزخ ناچار است که رخسارش را مقابل آتش سپر گرداند (مانند کسی است که از آن عذاب ایمن و آسوده است)؟ و (آن روز) به ظالمان خطاب شود که اینک کیفر ستم‌هایی که می‏کردید بچشید. (۲۴)

آنان که پیش از این امت بودند نیز (پیغمبران خود را) تکذیب کردند پس، از جایی که پی نمی‏بردند عذاب (قهر حق) بر آن‌ها فرود آمد. (۲۵)

پس خدا عذاب ذلّت و خواری را در زندگانی دنیا به آن‌ها چشانید در صورتی که عذاب آخرت آن‌ها اگر بدانند بسیار سخت‏تر است. (۲۶)

و ما در این قرآن برای (هدایت) مردم هر گونه مثل‌های روشن آوردیم، باشد که خلق متذکر (حقایق آن) شوند. (۲۷)

همان قرآن عربی فصیح که در آن هیچ ناراستی و حکم ناصواب نیست، باشد که مردم (از آن پند گرفته و) پرهیزگار شوند. (۲۸)

خدا (برای کفر و ایمان) مثلی زده (بیاموزید) آیا شخصی که اربابانی متعدد دارد همه مخالف یکدیگر (و هر کدام او را به کاری پر رنج و زحمت می‏گمارند) با آن شخصی که تسلیم امر یک نفر است (که به او مهربان است و هیچ تکلیف سختی نمی‏کند) حال این دو شخص یکسان است؟ خدا را سپاس (که حالشان هرگز یکسان نیست) لیکن اکثر این مردم درک (این حقیقت) نمی‏کنند. (۲۹)

(ای رسول عزیز ما) شخص تو و این خلق البته به مرگ از دار دنیا خواهید رفت. (۳۰)

آن گاه روز قیامت همه در پیشگاه عدل پروردگار خویش با یکدیگر ستیزه (و دادخواهی) می‏کنید. (۳۱)

پس (در آن روز) از آن کسی که بر خدا دروغ بسته و وعده صدق رسولان خدا را که به او رسیده تکذیب کرده هیچ کس ستمکارتر هست؟ آیا منزلگاه کافران در آتش دوزخ نیست؟ (۳۲)

و آن کس که (وعده) صدق را آورد و (آن کس که) آن را تصدیق کرد (و به خدا و قیامت ایمان آورد) هم آن‌ها به حقیقت اهل تقوا هستند. (۳۳)

برای آن بندگان نزد خدایشان از هر نعمتی که بخواهند مهیّاست، که این پاداش نیکوکاران عالم است. (۳۴)

تا خدا زشت‏ترین گناهانشان را مستور و محو گرداند و بسی بهتر از این اعمال نیکشان به آن‌ها پاداش عطا کند. (۳۵)

آیا خدای (مهربان) برای بنده‏اش کافی نیست؟ و مردم (مشرک) تو را از قدرت غیر خدا می‏ترسانند! و هر که را خدا به گمراهی خود واگذارد دیگر او را هیچ راهنمایی نخواهد بود. (۳۶)

و هر کس را خدا هدایت کند دیگر احدی او را گمراه نتواند کرد. آیا خدا مقتدر و غالب (بر تمام قوای عالم) و منتقم (از همه ستمکاران جهان) نیست؟ (۳۷)

و اگر از این مشرکان بپرسی که زمین و آسمان‌ها را که آفریده است؟ البته جواب دهند: خدا آفریده. پس به آن‌ها بگو: چه تصور می‏کنید، آیا همه بت‌هایی که جز خدا می‏خوانید اگر خدا بخواهد مرا رنجی رسد آن بتان می‏توانند آن را رفع کنند؟ یا اگر خدا بخواهد مرا به رحمتی رساند بتان می‏توانند آن رحمت را از من باز دارند؟ بگو: خدا مرا کافی است، که متوکلان عالم بر او توکل می‏کنند. (۳۸)

باز بگو: ای قوم، شما را آن‌چه میسّر است (و در خور جهل و گمراهی شماست) عمل کنید، من هم (آنچه روا دانم) عمل می‏کنم و به زودی معلوم شما گردد. (۳۹)

که عذاب با ذلّت و خواری که را فرا رسد و آلام همیشگی (دوزخ) بر که فرود آید؟ (۴۰)

(ای رسول) این کتاب الهی را ما به حقّ برای (هدایت) خلق بر تو فرستادیم، اینک هر که هدایت یافت نفع آن و هر که به گمراهی شتافت زیان آن بر شخص اوست و تو (پس از تبلیغ رسالت و اتمام حجّت) دیگر وکیل خلق و نگهبان امّت (از قهر حقّ) نخواهی بود. (۴۱)

خداست آن که وقت مرگ ارواح خلق را می‏گیرد و آن کس را که هنوز مرگش فرا نرسیده نیز در حال خواب روحش را قبض می‏کند، سپس آن را که حکم به مرگش کرده جانش را نگاه می‏دارد و آن را که نکرده (به بدنش) می‏فرستد تا وقت معیّن (مرگ). در این کار نیز ادله‏ای (از قدرت الهی) برای متفکران پدیدار است. (۴۲)

بلکه این مردم کافر مشرک خدا را وا گذارده و بت‌هایی (بی‌اثر) را شفیعان خود بر گرفتند. بگو: اگر چه این بتان کمتر چیزی در جهان مالک نباشند و عقل و ادراکی هیچ نداشته باشند (باز شفیع شما توانند شد)؟ (۴۳)

بگو: شفاعت همه خلقان با خداست، که سلطان ملک آسمان‌ها و زمین و است و پس از مرگ و فنا بازگشت همه شما به سوی اوست. (۴۴)

و چون نزد مردم بی‏ایمان به آخرت، خدا را به یکتایی یاد کنند (آن‌ها از ذکر حق) سخت ملول و دلتنگ می‏شوند و هر گاه ذکر غیر خدا (از بتها و امور مادی) کنند خرّم و دلشاد می‏گردند. (۴۵)

بگو: پروردگارا، ای خالق آسمان‌ها و زمین، ای دانای عالم پیدا و پنهان، تو خود میان بندگان در آن‌چه خلاف و نزاع برانگیزند حکم خواهی کرد. (۴۶)

و اگر مردم ستمکار و ظالم هر آن‌چه در زمین است دو برابر دارا باشند البته خواهند که برای نجات خود از سختی عذاب قیامت همه را فدا کنند، و البته (آن روز) از (قهر) خدا عذابی که گمان نمی‏بردند بر آنان پدید آید. (۴۷)

و (آن در) نتیجه زشتی و بدکاری‌هاشان ظاهر شود و عذاب قیامت که با انکار و استهزاء تلقّی می‏کردند بر آنان احاطه کند. (۴۸)

آری آدمی (ناسپاس) چون رنج و دردی به او رسد ما را به دعا می‏خواند و باز چون (آن رنج و عذاب را برداشتیم و) نعمت و دولت به او دادیم گوید: این نعمت دانسته (و به استحقاق) نصیب من گردید. (چنین نیست) بلکه آن امتحان وی است و لیکن اکثر مردم آگه نیستند. (۴۹)

پیشینیان هم چنین می‏گفتند (که ما مال و دولت را به تدبیر و لیاقت خود یافتیم) اما (خطا گفتند که وقت مرگ و هلاک) مال و دولتی که اندوختند هیچ به فریادشان نرسید. (۵۰)

و کیفر زشتی و بدکاری‌ها که (برای کسب مال) انجام دادند به آن‌ها رسید. و ستمکاران از این مردم نیز به زودی کیفر کردار بدشان را خواهند یافت و هرگز از قهر و قدرت خدا رهایی نمی‏یابند. (۵۱)

آیا مردم ندانستند که خدا البته هر که را خواهد روزی وسیع دهد و هر که را خواهد تنگ روزی سازد؟ در این (اختلاف روزی خلق) هم ادله‏ای (از قدرت الهی) برای اهل ایمان پدیدار است. (۵۲)

(ای رسول رحمت) بدان بندگانم که (به عصیان) اسراف بر نفس خود کردند بگو: هرگز از رحمت (نامنتهای) خدا ناامید مباشید، البته خدا همه گناهان را (چون توبه کنید) خواهد بخشید، که او خدایی بسیار آمرزنده و مهربان است. (۵۳)

و به درگاه خدای خود به توبه و انابه باز گردید و تسلیم امر او شوید پیش از آن‌که عذاب به شما فرا رسد و هیچ نصرت و نجاتی نیابید. (۵۴)

و بهترین دستور کتابی را که بر شما از جانب خدایتان نازل شده است پیروی کنید پیش از آن‌که عذاب (قهر خدا به کیفر گناهان) بر شما ناگهان فرود آید و شما آگاه نباشید. (۵۵)

تا مبادا کسی فریاد وا حسرتا بر آرد و گوید: ای وای بر من که جانب امر خدا را فرو گذاشتم و وعده‏های خدا را مسخره و استهزا نمودم. (۵۶)

یا آن‌که (از فرط پشیمانی در پی آرزوی محال آید و) گوید: (افسوس) اگر خدا مرا (به لطف خاص) هدایت فرمودی من نیز از اهل تقوا بودم. (۵۷)

یا آن‌که چون عذاب (خدا) را به چشم مشاهده کند گوید: (ای فریاد) کاش بار دیگر (به دنیا) باز می‏گشتم تا از نیکوکاران می‏شدم. (۵۸)

آری (ای بدبخت) آیات کتاب من که محقّقا برای (هدایت) تو آمد تو آن را تکذیب کردی و راه تکبر و سرکشی پیش گرفتی و از زمره کافران بد کیش گردیدی. (۵۹)

و روز قیامت کسانی را که بر خدا دروغ بستند بنگری که همه رویشان سیاه شده است (رسوای خدا و خلق گردیدند) آیا متکبران را نه منزل در دوزخ است؟ (۶۰)

و خدا اهل تقوا را به موجبات رستگاری (و اعمال صالح) از عذاب نجات خواهد داد که هیچ رنج و المی به آن‌ها نرسد و هرگز غم و اندوهی بر دلشان راه نیابد. (۶۱)

خدا آفریننده‌ی هر چیز است و بر هر چیز هم او نگهبان است. (۶۲)

کلیدهای خزائن آسمان‌ها و زمین او راست و آنان که به آیات خدا کافر شدند هم آنان زیانکاران عالمند. (۶۳)

(ای رسول به مشرکان) بگو: ای مردم نادان مرا امر می‏کنید که غیر خدا را پرستش کنم؟ (۶۴)

(هنوز مشرکان جاهل از تو موحد کامل طمع شرک دارند؟) و حال آن‌که به تو و به رسولان پیش از تو چنین وحی شده که اگر به خدا شرک آوری عملت محو و نابود می‏گردد و سخت از زیانکاران خواهی گردید. (۶۵)

بلکه تنها خدا را پرستش کن و از شکر گزاران (نعمت الهی) باش. (۶۶)

و (آنان که غیر خدا را طلبیدند) خدا را چنان که شاید به عظمت نشناختند، و اوست که روز قیامت زمین در قبضه قدرت او و آسمان‌ها در پیچیده به دست سلطنت اوست. آن ذات پاک یکتا منزّه و متعالی از شرک مشرکان (بلکه از فکر موحدان) است. (۶۷)

و صیحه‏ای در صور (اسرافیل) بدمند تا جز آن که خدا (بقای او) خواسته دیگر هر که در آسمان‌ها و زمین است همه یکسر مدهوش مرگ شوند، آن گاه صیحه دیگری در آن دمیده شود که ناگاه خلایق همه (از خواب مرگ) بر خیزند و نظاره (واقعه محشر) کنند. (۶۸)

و زمین (محشر) به نور پروردگار خود روشن گردد و نامه (اعمال خلق در پیشگاه عدل حق) نهاده شود و انبیاء و شهداء (بر گواهی) احضار شوند و میان خلق به حق حکم شود و به هیچ کس ابداً ظلمی نخواهد شد. (۶۹)

و هر کس به پاداش عملش تمام برسد و خدا از هر کس به افعال خلق آگاه‏تر است. (۷۰)

و آنان را که کافر شدند فوج فوج به جانب دوزخ رانند تا چون آن‌جا رسند درهای جهنّم (به رویشان) بگشایند و خازنان دوزخ به آن‌ها گویند: مگر پیغمبرانی از خودتان برای (هدایت) شما نیامدند و آیات الهی را برایتان تلاوت نکردند و شما را از ملاقات این روز سخت نترسانیدند؟ جواب دهند: بلی و لیکن (افسوس که ما پند نگرفتیم و به کفر و عصیان خود را مستحق عذاب حرمان کردیم و) وعده‌ی عذاب بر کافران محقّق و حتمی گردید. (۷۱)

آن گاه به آن کافران خطاب شود: اینک از هر در به دوزخ داخل شوید و در آن عذاب جاودان بمانید که متکبران را (دوزخ) بسیار بد منزلگاهی است. (۷۲)

و متقیان خدا ترس را فوج فوج به سوی بهشت برند تا چون بدانجا رسند و همه درهای بهشت (به رویشان به احترام) بگشایند و خازنان بهشتی (به تهنیت) گویند: سلام بر شما باد (خوشا به حال شما) که چه خوش عیش ابدی نصیب شما گردید حالی در این بهشت ابد در آیید و جاودان متنعّم باشید. (۷۳)

(مؤمنان به بهشت در آیند) و گویند: ستایش خدای را که وعده‌ی لطف و رحمتش را بر ما محقق فرمود و ما را وارث همه سرزمین بهشت گردانید که هر جای آن بخواهیم منزل گزینیم. (بلی آن روز) پاداش نیکوکاران بسیار نیکو خواهد بود. (۷۴)

و (در آن روز) فرشتگان (رحمت) را مشاهده کنی که گرداگرد عرش (با عظمت الهی) در آمده و به تسبیح و ستایش خدایشان مشغولند و میان اهل بهشت و دوزخ به حق حکم شود و (همه زبان به حمد خدا گشایند و) گویند: سپاس و ستایش خاصّ خدای یکتا پروردگار جهانیان است. (۷۵)