به نام خداوند بخشنده بخشایشگر
اى مردم! از (عذاب) پروردگارتان بترسید، كه زلزله رستاخیز امر عظیمى است! (۱)
روزى كه آن را مىبینید، (آنچنان وحشت سراپاى همه را فرامىگیرد كه) هر مادر شیردهى، كودك شیرخوارش را فراموش مىكند; و هر باردارى جنین خود را بر زمین مىنهد; و مردم را مست مىبینى، در حالى كه مست نیستند; ولى عذاب خدا شدید است! (۲)
گروهى از مردم، بدون هیچ علم و دانشى، به مجادله درباره خدا برمىخیزند; و از هر شیطان سركشى پیروى مىكنند. (۳)
بر او نوشته شده كه هر كس ولایتش را بر گردن نهد، بطور مسلم گمراهش مىسازد، و به آتش سوزان راهنماییش مىكند! (۴)
اى مردم! اگر در رستاخیز شك دارید، (به این نكته توجه كنید كه:) ما شما را از خاك آفریدیم، سپس از نطفه، و بعد از خون بسته شده، سپس از «مضغه» ( چیزى شبیه گوشت جویده شده)، كه بعضى داراى شكل و خلقت است و بعضى بدون شكل; تا براى شما روشن سازیم (كه بر هر چیز قادریم)! و جنینهایى را كه بخواهیم تا مدت معینى در رحم (مادران) قرارمىدهیم; (و آنچه را بخواهیم ساقظ مىكنیم;)بعد شما را بصورت طفل بیرون مىآوریم; سپس هدف این است كه به حد رشد وبلوغ خویش برسید. در این میان بعضى از شما مىمیرند; و بعضى آن قدر عمر مىكنند كه به بدترین مرحله زندگى (و پیرى) مىرسند; آنچنان كه بعد از علم و آگاهى، چیزى نمىدانند! (از سوى دیگر،) زمین را (در فصل زمستان) خشك و مرده مىبینى، اما هنگامى كه آب باران بر آن فرو مىفرستیم، به حركت درمىآید و مىروید; و از هر نوع گیاهان زیبا مىرویاند! (۵)
این بخاطر آن است كه (بدانید) خداوند حق است; و اوست كه مردگان را زنده مىكند; و بر هر چیزى تواناست. (۶)
و اینكه رستاخیز آمدنى است، و شكى در آن نیست; و خداوند تمام كسانى را كه در قبرها هستند زنده مىكند. (۷)
و گروهى از مردم، بدون هیچ دانش و هیچ هدایت و كتاب روشنى بخشى، درباره خدا مجادله مىكنند! (۸)
آنها با تكبر و بىاعتنایى (نسبت به سخنان الهى)، مىخواهند مردم را از راه خدا گمراه سازند! براى آنان در دنیا رسوایى است; و در قیامت، عذاب سوزان به آنها مىچشانیم! (۹)
(و به آنان مىگوییم:) این در برابر چیزى است كه دستهایتان از پیش براى شما فرستاده; و خداوند هرگز به بندگان ظلم نمىكند! (۱۰)
بعضى از مردم خدا را تنها با زبان مىپرستند (و ایمان قلبیشان بسیار ضعیف است); همین كه (دنیا به آنها رو كند و نفع و) خیرى به آنان برسد، حالت اطمینان پیدا مىكنند; اما اگر مصیبتى براى امتحان به آنها برسد، دگرگون مىشوند (و به كفر رومىآورند)! (به این ترتیب) هم دنیا را از دست دادهاند، و هم آخرت را; و این همان خسران و زیان آشكار است! (۱۱)
او جز خدا كسى را مىخواند كه نه زیانى به او مىرساند، و نه سودى; این همان گمراهى بسیار عمیق است. (۱۲)
او كسى را مىخواند كه زیانش از نفعش نزدیكتر است; چه بد مولا و یاورى، و چه بد مونس و معاشرى! (۱۳)
خداوند كسانى را كه ایمان آورده و اعمال صالح انجام دادهاند، در باغهایى از بهشت وارد مىكند كه نهرها زیر درختانش جارى است; (آرى،) خدا هر چه را اراده كند انجام مىدهد! (۱۴)
هر كس گمان مىكند كه خدا پیامبرش را در دنیا و آخرت یارى نخواهد كرد (و از این نظر عصبانى است، هر كارى از دستش ساخته است بكند)، ریسمانى به سقف خانه خود بیاویزد، و خود را حلق آویز و نفس خود را قطع كند (و تا لبه پرتگاه مرگ پیش رود); ببیند آیا این كار خشم او را فرو مىنشاند؟! (۱۵)
این گونه ما آن ( قرآن) را بصورت آیات روشنى نازل كردیم; و خداوند هر كس را بخواهد هدایت مىكند. (۱۶)
مسلما كسانى كه ایمان آوردهاند، و یهود و صابئان ( ستارهپرستان) و نصارى و مجوس و مشركان، خداوند در میان آنان روز قیامت داورى مىكند; (و حق را از باطل جدا مىسازد;) خداوند بر هر چیز گواه (و از همه چیز آگاه) است. (۱۷)
آیا ندیدى كه تمام كسانى كه در آسمانها و كسانى كه در زمینند براى خدا سجده مىكنند؟! و (همچنین) خورشید و ماه و ستارگان و كوهها و درختان و جنبندگان، و بسیارى از مردم! اما بسیارى (ابا دارند، و) فرمان عذاب درباره آنان حتمى است; و هر كس را خدا خوار كند، كسى او را گرامى نخواهد داشت! خداوند هر كار را بخواهد (و صلاح بداند) انجام مىدهد! (۱۸)
اینان دو گروهند كه درباره پروردگارشان به مخاصمه و جدال پرداختند; كسانى كه كافر شدند، لباسهایى از آتش براى آنها بریده شده، و مایع سوزان و جوشان بر سرشان ریخته مىشود; (۱۹)
آنچنان كه هم درونشان با آن آب مىشود، و هم پوستهایشان. (۲۰)
و براى آنان گرزهایى از آهن (سوزان) است. (۲۱)
هر گاه بخواهند از غم و اندوههاى دوزخ خارج شوند، آنها را به آن بازمىگردانند; و (به آنان گفته مىشود:) بچشید عذاب سوزان را! (۲۲)
خداوند كسانى را كه ایمان آورده و اعمال صالح انجام دادهاند، در باغهایى از بهشت وارد مىكند كه از زیر درختانش نهرها جارى است; آنان با دستبندهایى از طلا و مروارید زینت مىشوند; و در آنجا لباسهایشان از حریر است. (۲۳)
و بسوى سخنان پاكیزه هدایت مىشوند، و به راه خداوند شایسته ستایش، راهنمایى مىگردند. (۲۴)
كسانى كه كافر شدند، و مؤمنان را از راه خدا بازداشتند، و (همچنین) از مسجد الحرام، كه آن را براى همه مردم، برابر قرار دادیم، چه كسانى كه در آنجا زندگى مىكنند یا از نقاط دور وارد مىشوند (،مستحق عذابى دردناكند); و هر كس بخواهد در این سرزمین از راه حق منحرف گردد و دست به ستم زند، ما از عذابى دردناك به او مىچشانیم! (۲۵)
(به خاطر بیاور) زمانى را كه جاى خانه (كعبه) را براى ابراهیم آماده ساختیم (تا خانه را بنا كند; و به او گفتیم:) چیزى را همتاى من قرار مده! و خانهام را براى طوافكنندگان و قیامكنندگان و ركوعكنندگان و سجودكنندگان (از آلودگى بتها و از هر گونه آلودگى) پاك ساز! (۲۶)
و مردم را دعوت عمومى به حج كن; تا پیاده و سواره بر مركبهاى لاغر از هر راه دورى بسوى تو بیایند... (۲۷)
تا شاهد منافع گوناگون خویش (در این برنامه حیاتبخش) باشند; و در ایام معینى نام خدا را، بر چهارپایانى كه به آنان داده است، (به هنگام قربانىكردن) ببرند; پس از گوشت آنها بخورید; و بینواى فقیر را نیز اطعام نمایید! (۲۸)
سپس، باید آلودگیهایشان را برطرف سازند; و به نذرهاى خود وفا كنند; و بر گرد خانه گرامى كعبه، طواف كنند. (۲۹)
(مناسك حج) این است! و هر كس برنامههاى الهى را بزرگ دارد، نزد پروردگارش براى او بهتر است! و چهارپایان براى شما حلال شده، مگر آنچه (ممنوع بودنش) بر شما خوانده مىشود. از پلیدیهاى بتها اجتناب كنید! و از سخن باطل بپرهیزید! (۳۰)
(برنامه و مناسك حج را انجام دهید) در حالى كه همگى خالص براى خدا باشد!هیچ گونه همتایى براى او قائل نشوید! و هر كس همتایى براى خدا قرار دهد، گویى از آسمان سقوب كرده، و پرندگان (در وسط هوا) او را مىربایند; و یا تندباد او را به جاى دوردستى پرتاب مىكند! (۳۱)
این است (مناسك حج)! و هر كس شعائر الهى را بزرگ دارد، این كار نشانه تقواى دلهاست. (۳۲)
در آن (حیوانات قربانى)، منافعى براى شماست تا زمان معینى( روز ذبح آنها) سپس محل آن، خانه قدیمى و گرامى (كعبه) است. (۳۳)
براى هر امتى قربانگاهى قرار دادیم، تا نام خدا را (به هنگام قربانى) بر چهارپایانى كه به آنان روزى دادهایم ببرند، و خداى شما معبود واحدى است; در برابر (فرمان) او تسلیم شوید و بشارت ده متواضعان و تسلیمشوندگان را. (۳۴)
همانها كه چون نام خدا برده مىشود، دلهایشان پر از خوف (پروردگار) مىگردد; و شكیبایان در برابر مصیبتهایى كه به آنان مىرسد; و آنها كه نماز را برپا مىدارند، و از آنچه به آنان روزى دادهایم انفاق مىكنند. (۳۵)
و شترهاى چاق و فربه را (در مراسم حج) براى شما از شعائر الهى قرار دادیم; در آنها براى شما خیر و بركت است; نام خدا را (هنگام قربانى كردن) در حالى كه به صف ایستادهاند بر آنها ببرید; و هنگامى كه پهلوهایشان آرام گرفت (و جان دادند)، از گوشت آنها بخورید، و مستمندان قانع و فقیران را نیز از آن اطعام كنید! این گونه ما آنها را مسخرتان ساختیم، تا شكر خدا را بجا آورید. (۳۶)
نه گوشتها و نه خونهاى آنها، هرگز به خدا نمىرسد. آنچه به او مىرسد، تقوا و پرهیزگارى شماست. این گونه خداوند آنها را مسخر شما ساخته، تا او را بخاطر آنكه شما را هدایت كرده است بزرگ بشمرید; و بشارت ده نیكوكاران را! (۳۷)
خداوند از كسانى كه ایمان آوردهاند دفاع مىكند; خداوند هیچ خیانتكار ناسپاسى را دوست ندارد! (۳۸)
به كسانى كه جنگ بر آنان تحمیل گردیده، اجازه جهاد داده شده است; چرا كه مورد ستم قرار گرفتهاند; و خدا بر یارى آنها تواناست. (۳۹)
همانها كه از خانه و شهر خود، به ناحق رانده شدند، جز اینكه مىگفتند: «پروردگار ما، خداى یكتاست!» و اگر خداوند بعضى از مردم را بوسیله بعضى دیگر دفع نكند، دیرها و صومعهها، و معابد یهود و نصارا، و مساجدى كه نام خدا در آن بسیار برده مىشود، ویران مىگردد! و خداوند كسانى را كه یارى او كنند (و از آیینش دفاع نمایند) یارى مىكند; خداوند قوى و شكست ناپذیر است. (۴۰)
همان كسانى كه هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم، نماز را برپا مىدارند، و زكات مىدهند، و امر به معروف و نهى از منكر مىكنند، و پایان همه كارها از آن خداست! (۴۱)
اگر تو را تكذیب كنند، (امر تازهاى نیست;) پیش از آنها قوم نوح و عاد و ثمود (پیامبرانشان را) تكذیب كردند. (۴۲)
و همچنین قوم ابراهیم و قوم لوط; (۴۳)
و اصحاب مدین (قوم شعیب); و نیز موسى (از سوى فرعونیان) تكذیب شد; اما من به كافران مهلت دادم، سپس آنها را مجازات كردم. دیدى چگونه (عمل آنها را)انكار نمودم (و چگونه به آنان پاسـخ گفتم)؟! (۴۴)
چه بسیار شهرها و آبادیهایى كه آنها را نابود و هلاك كردیم در حالى كه (مردمش) ستمگر بودند، بگونهاى كه بر سقفهاى خود فروریخت! (نخست سقفها ویران گشت; و بعد دیوارها بر روى سقفها!) و چه بسیار چاه پر آب كه بىصاحب ماند; و چه بسیار قصرهاى محكم و مرتفع! (۴۵)
آیا آنان در زمین سیر نكردند، تا دلهایى داشته باشند كه حقیقت را با آن درك كنند; یا گوشهاى شنوایى كه با آن (نداى حق را) بشنوند؟! چرا كه چشمهاى ظاهر نابینا نمىشود، بلكه دلهایى كه در سینههاست كور مىشود. (۴۶)
آنان از تو تقاضاى شتاب در عذاب مىكنند; در حالى كه خداوند هرگز از وعده خود تخلف نخواهد كرد! و یك روز نزد پروردگارت، همانند هزار سال از سالهایى است كه شما مىشمرید! (۴۷)
و چه بسیار شهرها و آبادیهایى كه به آنها مهلت دادم، در حالى كه ستمگر بودند; (اما از این مهلت براى اصلاح خویش استفاده نكردند.) سپس آنها را مجازات كردم; و بازگشت، تنها بسوى من است! (۴۸)
بگو: «اى مردم! من براى شما بیمدهنده آشكارى هستم! (۴۹)
آنها كه ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، آمرزش و روزى پر ارزشى براى آنهاست! (۵۰)
و آنها كه در (محو) آیات ما تلاش كردند، و چنین مىپنداشتند كه مىتوانند بر اراده حتمى ما غالب شوند، اصحاب دوزخند!» (۵۱)
هیچ پیامبرى را پیش از تو نفرستادیم مگر اینكه هرگاه آرزو مىكرد (و طرحى براى پیشبرد اهداف الهى خود مىریخت)، شیطان القائاتى در آن مىكرد; اما خداوند القائات شیطان را از میان مىبرد، سپس آیات خود را استحكام مىبخشید; و خداوند علیم و حكیم است. (۵۲)
هدف این بود كه خداوند القاى شیطان را آزمونى قرار دهد براى آنها كه در دلهایشان بیمارى است، و آنها كه سنگدلند; و ظالمان در عداوت شدید دور از حق قرار گرفتهاند! (۵۳)
و (نیز) هدف این بود كه آگاهان بدانند این حقى است از سوى پروردگارت، و در نتیجه به آن ایمان بیاورند، و دلهایشان در برابر آن خاضع گردد; و خداوند كسانى را كه ایمان آوردند، بسوى صراط مستقیم هدایت مىكند. (۵۴)
كافران همواره در باره قرآن در شك هستند، تا آنكه روز قیامت بطور ناگهانى فرارسد، یا عذاب روز عقیم ( روزى كه قادر بر جبران گذشته نیستند) به سراغشان آید! (۵۵)
حكومت و فرمانروایى در آن روز از آن خداست; و میان آنها داورى مىكند: كسانى كه ایمان آورده و كارهاى شایسته انجام دادهاند، در باغهاى پرنعمت بهشتند; (۵۶)
و كسانى كه كافر شدند و آیات ما را تكذیب كردند، عذاب خواركنندهاى براى آنهاست! (۵۷)
و كسانى كه در راه خدا هجرت كردند، سپس كشته شدند یا به مرگ طبیعى از دنیا رفتند، خداوند به آنها روزى نیكویى مىدهد; كه او بهترین روزىدهندگان است! (۵۸)
خداوند آنان را در محلى وارد مىكند كه از آن خشنود خواهند بود; و خداوند دانا و بردبار است. (۵۹)
(آرى،) مطلب چنین است! و هر كس به همان مقدار كه به او ستم شده مجازات كند، سپس مورد تعدى قرار گیرد، خدا او را یارى خواهد كرد; یقینا خداوند بخشنده و آمرزنده است! (۶۰)
این (وعده نصرت الهى) بخاطر آن است (كه او بر هر چیز قادر است; خداوندى) كه شب را در روز، و روز را در شب داخل مىكند; و خداوند شنوا و بیناست! (۶۱)
این بخاطر آن است كه خداوند حق است; و آنچه را غیر از او مىخوانند باطل است; و خداوند بلندمقام و بزرگ است! (۶۲)
آیا ندیدى خداوند از آسمان، آبى فرستاد، و زمین (بر اثر آن) سرسبز و خرم مىگردد؟! و خداوند لطیف و آگاه است. (۶۳)
آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آن اوست; و خداوند بىنیاز، و شایسته هر گونه ستایش است! (۶۴)
آیا ندیدى كه خداوند آنچه را در زمین است مسخر شما كرد; و (نیز) كشتیهایى را كه به فرمان او بر صفحه اقیانوسها حركت مىكنند; و آسمان ( كرات و سنگهاى آسمانى) را نگه مىدارد، تا جز بفرمان او، بر زمین فرو نیفتند؟ خداوند نسبت به مردم رحیم و مهربان است! (۶۵)
و او كسى است كه شما را زنده كرد، سپس مىمیراند، بار دیگر زنده مىكند، اما این انسان بسیار ناسپاس است. (۶۶)
براى هر امتى عبادتى قرار دادیم، تا آن عبادت را (در پیشگاه خدا) انجام دهند; پس نباید در این امر با تو به نزاع برخیزند! بسوى پروردگارت دعوت كن، كه بر هدایت مستقیم قرار دارى (و راه راست همین است كه تو مىپویى). (۶۷)
و اگر آنان با تو به جدال برخیزند، بگو: «خدا از كارهایى كه شما انجام مىدهید آگاهتر است! (۶۸)
و خداوند در روز قیامت، میان شما در آنچه اختلاف مىكردید، داورى مىكند!» (۶۹)
آیا نمىدانستى خداوند آنچه را در آسمان و زمین است مىداند؟! همه اینها در كتابى ثبت است (همان كتاب علم بىپایان پروردگار); و این بر خداوند آسان است! (۷۰)
آنها غیر از خداوند، چیزهایى را مىپرستند كه او هیچ گونه دلیلى بر آن نازل نكرده است، و چیزهایى را كه علم و آگاهى به آن ندارند! و براى ستمگران، یاور و راهنمایى نیست! (۷۱)
و هنگامى كه آیات روشن ما بر آنان خوانده مىشود، در چهره كافران آثار انكار مشاهده مىكنى، آنچنان كه نزدیك است برخیزند و با مشت به كسانى كه آیات ما را بر آنها میخوانند حمله كنند! بگو: «آیا شما را به بدتر از این خبر دهم؟ همان آتش سوزنده ( دوزخ) كه خدا به كافران وعده داده; و بد سرانجامى است!» (۷۲)
اى مردم! مثلى زده شده است، به آن گوش فرا دهید: كسانى را كه غیر از خدا مىخوانید، هرگز نمىتوانند مگسى بیافرینند، هر چند براى این كار دست به دست هم دهند! و هرگاه مگس چیزى از آنها برباید، نمىتوانند آن را باز پس گیرند! هم این طلبكنندگان ناتوانند، و هم آن مطلوبان (هم این عابدان، و هم آن معبودان)! (۷۳)
خدا را آن گونه كه باید بشناسند نشناختند; خداوند قوى و شكستناپذیر است!(۷۴)
خداوند از فرشتگان رسولانى برمىگزیند، و همچنین از مردم; خداوند شنوا و بیناست! (۷۵)
آنچه را در پیش روى آنها و پشت سر آنهاست مىداند; و همه امور بسوى خدا بازمىگردد. (۷۶)
اى كسانى كه ایمان آوردهاید! ركوع كنید، و سجود بجا آورید، و پروردگارتان را عبادت كنید، و كار نیك انجام دهید، شاید رستگار شوید! (۷۷)
و در راه خدا جهاد كنید، و حق جهادش را ادا نمایید! او شما را برگزید، و در دین (اسلام) كار سنگین و سختى بر شما قرار ندارد; از آیین پدرتان ابراهیم پیروى كنید; خداوند شما را در كتابهاى پیشین و در این كتاب آسمانى «مسلمان» نامید، تا پیامبر گواه بر شما باشد، و شما گواهان بر مردم! پس نماز را برپا دارید، و زكات را بدهید، و به خدا تمسك جویید، كه او مولا و سرپرست شماست! چه مولاى خوب، و چه یاور شایستهاى! (۷۸)
