به نام خداوند بخشنده بخشایشگر
الر، (این) كتابى است كه بر تو نازل كردیم، تا مردم را از تاریكیها(ى شرك و ظلم و جهل،) به سوى روشنایى (ایمان و عدل و آگاهى،) بفرمان پروردگارشان در آورى، بسوى راه خداوند عزیز و حمید. (1)
همان خدایى كه آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، از آن اوست; واى بر كافران از مجازات شدید (الهى)! (2)
همانها كه زندگى دنیا را بر آخرت ترجیح مىدهند; و (مردم را) از راه خدا باز مىدارند; و مىخواهند راه حق را منحرف سازند; آنها در گمراهى دورى هستند! (۳)
ما هیچ پیامبرى را، جز به زبان قومش، نفرستادیم; تا (حقایق را) براى آنها آشكار سازد; سپس خدا هر كس را بخواهد (و مستحق بداند) گمراه، و هر كس را بخواهد (و شایسته بداند) هدایت مىكند; و او توانا و حكیم است. (۴)
ما موسى را با آیات خود فرستادیم; (و دستور دادیم:) قومت را از ظلمات به نور بیرون آر! و سخللّهایام الله» را به آنان یاد آور! در این، نشانههایى است براى هر صبر كننده شكرگزار! (۵)
و (به خاطر بیاور) هنگامى را كه موسى به قومش گفت: «نعمت خدا را بر خود به یاد داشته باشید، زمانى كه شما را از (چنگال) آل فرعون رهایى بخشید! همانها كه شما را به بدترین وجهى عذاب مىكردند; پسرانتان را سر مىبریدند، و زنانتان را (براى خدمتگارى) زنده مىگذاشتند; و در این، آزمایش بزرگى از طرف پروردگارتان براى شما بود!» (۶)
و (همچنین به خاطر بیاورید) هنگامى را كه پروردگارتان اعلام داشت: «اگر شكرگزارى كنید، (نعمت خود را) بر شما خواهم افزود; و اگر ناسپاسى كنید، مجازاتم شدید است!» (۷)
و موسى (به بنى اسرائیل) گفت: «اگر شما و همه مردم روى زمین كافر شوید، (به خدا زیانى نمىرسد; چرا كه) خداوند، بىنیاز و شایسته ستایش است!» (۸)
آیا خبر كسانى كه پیش از شما بودند، به شما نرسید؟! «قوم نوح» و «عاد» و «ثمود» و آنها كه پس از ایشان بودند; همانها كه جز خداوند از آنان آگاه نیست; پیامبرانشان دلایل روشن براى آنان آوردند، ولى آنها (از روى تعجب و استهزا) دست بر دهان گرفتند و گفتند: «ما به آنچه شما به آن فرستاده شدهاید، كافریم! و نسبت به آنچه ما را به سوى آن مىخوانید، شك و تردید داریم!; سذللّه (۹)
رسولان آنها گفتند: «آیا در خدا شك است؟! خدایى كه آسمانها و زمین را آفریده; او شما را دعوت مىكند تا گناهانتان را ببخشد، و تا موعدمقررى شما را باقى گذارد!» آنها گفتند: «(ما اینها را نمىفهمیم! همین اندازه مىدانیم كه) شما انسانهایى همانند ما هستید، مىخواهید ما را از آنچه پدرانمان مىپرستیدند بازدارید; شما دلیل و معجزه روشنى براى ما بیاورید!» (1۰)
پیامبرانشان به آنها گفتند: «درست است كه ما بشرى همانند شما هستیم، ولى خداوند بر هر كس از بندگانش بخواهد (و شایسته بداند)، نعمت مىبخشد (و مقام رسالت عطا مىكند)! و ما هرگز نمىتوانیم معجزهاى جز بفرمان خدا بیاوریم! (و از تهدیدهاى شما نمىهراسیم;) افراد باایمان باید تنها بر خدا توكل كنند! (11)
و چرا بر خدا توكل نكنیم، با اینكه ما را به راههاى (سعادت) رهبرى كرده است؟! و ما بطور مسلم در برابر آزارهاى شما صبر خواهیم كرد (و دست از رسالت خویش بر نمىداریم)! و توكلكنندگان، باید فقط بر خدا توكل كنند!» (12)
(ولى) كافران به پیامبران خود گفتند: «ما قطعا شما را از سرزمین خود بیرون خواهیم كرد، مگر اینكه به آیین ما بازگردید!» در این حال، پروردگارشان به آنها وحى فرستاد كه: «ما ظالمان را هلاك مىكنیم! (1۳)
و شما را بعد از آنان در زمین سكوت خواهیم داد، این (موفقیت)، براى كسى است كه از مقام (عدالت) من بترسد; و از عذاب (من) بیمناك باشد!» (1۴)
و آنها (از خدا) تقاضاى فتح و پیروزى (بر كفار) كردند; و (سرانجام) هر گردنكش منحرفى نومید و نابود شد! (1۵)
به دنبال او جهنم خواهد بود; و از آب بد بوى متعفنى نوشانده مىشود! (1۶)
بزحمت جرعه جرعه آن را سرمىكشد; و هرگز حاضر نیست به میل خود آن را بیاشامد; و مرگ از هرجا به سراغ او مىآید; ولى با این همه نمىمیرد! و بدنبال آن، عذاب شدیدى است! (1۷)
اعمال كسانى كه به پروردگارشان كافر شدند، همچون خاكسترى است در برابر تندباد در یك روز طوفانى! آنها توانایى ندارند كمترین چیزى از آنچه را انجام دادهاند، به دست آورند; و این همان گمراهى دور و دراز است! (1۸)
آیا ندیدى خداوند، آسمانها و زمین را بحق آفریده است؟! اگر بخواهد، شما را مىبرد و خلق تازهاى مىآورد! (1۹)
و این كار براى خدا مشكل نیست! (2۰)
و (در قیامت)، همه آنها در برابر خدا ظاهر مىشوند; در این هنگام، ضعفا ( دنبالهروان نادان) به مستكبران (و رهبران گمراه) مىگویند: «ما پیروان شما بودیم! آیا (اكنون كه بخاطر پیروى از شما گرفتار مجازات الهى شدهایم،) شما حاضرید سهمى از عذاب الهى را بپذیرید و از ما بردارید؟» آنها مىگویند: «اگر خدا ما را هدایت كرده بود، ما نیز شما را هدایت مىكردیم! (ولى كار از اینها گذشته است،) چه بیتابى كنیم و چه شكیبایى، تفاوتى براى ما ندارد; راه گریزى براى ما نیست!» (21)
و شیطان، هنگامى كه كار تمام مىشود، مىگوید: «خداوند به شما وعده حق داد; و من به شما وعده (باطل) دادم، و تخلف كردم! من بر شما تسلطى نداشتم، جز اینكه دعوتتان كردم و شما دعوت مرا پذیرفتید! بنابر این، مرا سرزنش نكنید; خود را سرزنش كنید! نه من فریادرس شما هستم، و نه شما فریادرس من! من نسبت به شرك شما درباره خود، كه از قبل داشتید، (و اطاعت مرا همردیف اطاعت خدا قرار دادید) بیزار و كافرم!» مسلما ستمكاران عذاب دردناكى دارند! (22)
و كسانى را كه ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، به باغهاى بهشت وارد مىكنند; باغهایى كه نهرها از زیر درختانش جارى است; به اذن پروردگارشان، جاودانه در آن مىمانند; و تحیت آنها در آن، «سلام» است. (2۳)
آیا ندیدى چگونه خداوند «كلمه طیبه» (و گفتار پاكیزه) را به درخت پاكیزهاى تشبیه كرده كه ریشه آن (در زمین) ثابت، و شاخه آن در آسمان است؟! (2۴)
هر زمان میوه خود را به اذن پروردگارش مىدهد. و خداوند براى مردم مثلها مىزند، شاید متذكر شوند (و پند گیرند)! (2۵)
(همچنین) «كلمه خبیثه» (و سخن آلوده) را به درخت ناپاكى تشبیه كرده كه از روى زمین بركنده شده، و قرار و ثباتى ندارد. (2۶)
خداوند كسانى را كه ایمان آوردند، به خاطر گفتار و اعتقاد ثابتشان، استوار مىدارد; هم در این جهان، و هم در سراى دیگر! و ستمگران را گمراه مىسازد، (و لطف خود را از آنها برمىگیرد) ; خداوند هر كار را بخواهد (و مصلحت بداند) انجام مىدهد! (2۷)
آیا ندیدى كسانى را كه نعمت خدا را به كفران تبدیل كردند، و قوم خود را به سراى نیستى و نابودى كشاندند؟! (2۸)
(سراى نیستى و نابودى، همان) جهنم است كه آنها در آتش آن وارد مىشوند; و بد قرارگاهى است! (2۹)
آنها براى خدا همتایانى قرار دادهاند، تا (مردم را) از راه او (منحرف و) گمراه سازند; بگو: «(چند روزى از زندگى دنیا و لذات آن) بهره گیرید; اما عاقبت كار شما به سوى آتش (دوزخ) است! سذللّه (۳۰)
به بندگان من كه ایمان آوردهاند بگو نماز را برپا دارند; و از آنچه به آنها روزى دادهایم، پنهان و آشكار، انفاق كنند; پیش از آنكه روزى فرا رسد كه نه در آن خرید و فروش است، و نه دوستى! (نه با مال مىتوانند از كیفر خدا رهایى یابند، و نه با پیوندهاى مادى!) (۳1)
خداوند همان كسى است كه آسمانها و زمین را آفرید; و از آسمان، آبى نازل كرد; و با آن، میوهها(ى مختلف) را براى روزى شما (از زمین) بیرون آورد; و كشتىها را مسخر شما گردانید، تا بر صفحه دریا به فرمان او حركت كنند; و نهرها را (نیز) مسخر شما نمود; (۳2)
و خورشید و ماه را -كه با برنامه منظمى دركارند- به تسخیر شما درآورد; و شب و روز را (نیز) مسخر شما ساخت; (۳۳)
و از هر چیزى كه از او خواستید، به شما داد; و اگر نعمتهاى خدا را بشمارید، هرگز آنها را شماره نتوانید كرد! انسان، ستمگر و ناسپاس است! (۳۴)
(به یاد آورید) زمانى را كه ابراهیم گفت: «پروردگارا! این شهر ( مكه) را شهر امنى قرار ده! و من و فرزندانم را از پرستش بتها دور نگاه دار! (۳۵)
پروردگارا! آنها ( بتها) بسیارى از مردم را گمراه ساختند! هر كس از من پیروى كند از من است; و هر كس نافرمانى من كند، تو بخشنده و مهربانى! (۳۶)
پروردگارا! من بعضى از فرزندانم را در سرزمین بىآب و علفى، در كنار خانهاى كه حرم توست، ساكن ساختم تا نماز را برپا دارند; تو دلهاى گروهى از مردم را متوجه آنها ساز; و از ثمرات به آنها روزى ده; شاید آنان شكر تو را بجاى آورند! (۳۷)
پروردگارا! تو مىدانى آنچه را ما پنهان و یا آشكار مىكنیم; و چیزى در زمین و آسمان بر خدا پنهان نیست! (۳۸)
حمد خداى را كه در پیرى، اسماعیل و اسحاق را به من بخشید; مسلما پروردگار من، شنونده (و اجابت كننده) دعاست. (۳۹)
پروردگارا: مرا برپا كننده نماز قرار ده، و از فرزندانم (نیز چنین فرما)، پروردگارا: دعاى مرا بپذیر! (۴۰)
پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را، در آن روز كه حساب برپا مىشود، بیامرز! (۴1)
گمان مبر كه خدا، از آنچه ظالمان انجام مىدهند، غافل است! (نه، بلكه كیفر) آنها را براى روزى تاخیر انداخته است كه چشمها در آن (به خاطر ترس و وحشت) از حركت بازمىایستد... (۴2)
گردنها را كشیده، سرها را به آسمان بلندكرده، حتى پلك چشمهایشان از حركت بازمىماند; زیرا به هر طرف نگاه كنند، آثار عذاب آشكار است!) و (در این حال) دلهایشان (فرومىریزد; و از اندیشه و امید،) خالى مىگردد! (۴۳)
و مردم را از روزى كه عذاب الهى به سراغشان مىآید، بترسان! آن روز كه ظالمان مىگویند: سخللّهپروردگارا! مدت كوتاهى ما را مهلت ده، تا دعوت تو را بپذیریم و از پیامبران پیروى كنیم!» (اما پاسـخ مىشنوند كه:) مگر قبلا سوگند یاد نكرده بودید كه زوال و فنایى براى شما نیست؟! (۴۴)
(آرى شما بودید كه) در منازل (و كاخهاى) كسانى كه به خویشتن ستم كردند، ساكن شدید; و براى شما آشكار شد چگونه با آنان رفتار كردیم; و براى شما، مثلها (از سرگذشت پیشینیان) زدیم (باز هم بیدار نشدید)! (۴۵)
آنها نهایت مكر (و نیرنگ) خود را به كار زدند; و همه مكرها (و توطئههایشان) نزد خدا آشكار است، هر چند مكرشان چنان باشد كه كوهها را از جا بركند! (۴۶)
پس گمان مبر كه خدا وعدهاى را كه به پیامبرانش داده، تخلف كند! چرا كه خداوند قادر و انتقام گیرنده است. (۴۷)
در آن روز كه این زمین به زمین دیگر، و آسمانها (به آسمانهاى دیگرى) مبدل مىشود، و آنان در پیشگاه خداوند واحد قهار ظاهر مىگردند! (۴۸)
و در آن روز، مجرمان را با هم در غل و زنجیر مىبینى! (كه دستها و گردنهایشان را به هم بسته است!) (۴۹)
لباسهایشان از قطران ( ماده چسبنده بد بوى قابل اشتعال) است; و صورتهایشان را آتش مىپوشاند... (۵۰)
تا خداوند هر كس را، هر آنچه انجام داده، جزا دهد! به یقین، خداوند سریع الحساب است! (۵1)
این (قرآن،) پیام (و ابلاغى) براى (عموم) مردم است; تا همه به وسیله آن انذار شوند، و بدانند او خدا یكتاست; و تا صاحبان مغز (و اندیشه) پند گیرند! (۵2)
