تعداد آیات: 111

مکی یا مدنی: مکی

نام های دیگر سوره: احسن القصص

«بدون شك قبل از اسلام نيز داستان يوسف در ميان مردم مشهور و معروف بوده است ، چرا كه در تـورات در چـهـارده فـصـل از سـفـر پـيـدايـش (ازفصل 37 تا 50) اين داستان مفصلا ذكر شده است .

البـتـه مـطـالعـه دقـيـق ايـن چـهارده فصل نشان مى دهد كه آنچه در تورات آمده تفاوتهاى بسيارى با قرآن مجيد دارد و مقايسه اين تفاوتها نشان مى دهد كه تا چه حد آنچه در قرآن آمـده پـيـراسـته و خالص و خالى از هر گونه خرافه مى باشد و اينكه قرآن به پيامبرمـى گـويـد: پـيـش از ايـن از آن غافل بودى (بنابر اينكه منظور از احسن القصص داستان يـوسـف بـاشـد) اشاره به عدم آگاهى پيامبر از واقعيت خالص اين سرگذشت عبرت انگيزاست. .

از تورات كنونى چنين بر مى آيد كه يعقوب هنگامى كه پيراهن خون آلود يوسف را ديد چنين گـفـت : ايـن قـبـاى پسر من است و جانور درنده او را خورده يقين كه يوسف دريده شده است -پـس يـعـقـوب جـامه هاى خود را دريد و پلاس به كمرش بست و روزهاى بسيارى از براى پسرش نوحه گرى نمود - و تمامى پسران و تمامى دخترانش از براى تسلى دادن به اوبرخاستند، اما او را تسلى گرفتن امتناع نمود و گفت به پسر خود به قبر محزونا فرودخواهم رفت .

در حالى كه قرآن مى گويد: يعقوب با هوشيارى و فراست از دروغ فرزندان آگاه شد ودر ايـن مـصـيـبـت جـزغ و فـزع و بـى تـابى نكرد، بلكه آنچنان كه سنت انبياء است با آن مـصـيبت برخورد صبورانه اى داشت هر چند قلبش مى سوخت و اشكش جارى مى شد و طبعا ازكـثـرت گـريـه چـشـمـش را از دسـت داد ولى بـه تـعـبـيـر قـرآن بـا صـبـرجميل و با خويشتن دارى (كظيم ) سعى كرد از

كـارهـائى هـمـچـون دريـدن جـامـه و نـوحه گرى و پلاس به كمر بستن كه علامت عزادارى مخصوص بود خوددارى كند..

بهر حال بعد از اسلام نيز اين داستان در نوشته هاى مورخين شرق و غرب گاهى با شاخ و بـرگـهـاى اضـافـى آمـده اسـت در شـعـر فـارسـى نخستين قصه يوسف و زليخا را به فردوسى نسبت مى دهند و پس از او يوسف و زليخاى شهاب الدين عمعق و مسعودى قمى است و بعد از او، يوسف و زليخاى عبدالرحمن جامى شاعر معروف قرن نهم است. .

 يكی از ويـژگـيـهـاى داسـتـان يـوسـف ايـن است كه همه آن يكجا بيان شده ، بخلاف سرگذشت سـاير پيامبران كه بصورت بخشهاى جداگانه در سوره هاى مختلف قرآن پخش گرديده است .

اين ويژگى به اين دليل است كه تفكيك فرازهاى اين داستان با توجه به وضع خاصى كـه دارد پـيـونـد اسـاسـى آن را از هـم مـى بـرد، و بـراى نـتـيـجـه گـيـرى كـامـل همه بايد يكجا ذكر شود، فى المثل داستان خوب يوسف و تعبيرى كه پدر براى آن ذكر كرد كه در آغاز اين سوره آمده بدون ذكر پايان داستان مفهومى ندارد..

لذا در اواخـر ايـن سـوره مى خوانيم ، هنگامى كه يعقوب و برادران يوسف به مصر آمدند ودر بـرابـر مـقـام پـر عـظـمـت او خضوع كردند، يوسف رو به پدر كرد و گفت : يا ابت هذاتـاويـل رؤ يـاى مـن قـبـل قـد جـعـلهـا ربـى حـقـا: پـدرم ! ايـن تاويل همان خوابى است كه در آغاز ديدم خداوند آن را به واقعيت پيوست..

ايـن نـمـونـه پـيوند ناگسستنى آغاز و پايان اين داستان را روشن مى سازد، در حالى كه داسـتـانـهـاى پـيـامـبـران ديـگـر ايـن چـنـيـن نـيـسـت و هـر يـك از فـرازهـاى آن مـسـتـقـلاقابل درك و نتيجه گيرى است .

يـكـى ديـگر از ويژگيهاى اين سوره آنست كه داستانهاى ساير پيامبران كه در قرآن آمده معمولا بيان شرح مبارزاتشان با اقوام سركش و طغيانگر است كه سرانجام گروهى ايمان مى آوردند و گروه ديگرى به مخالفت خود تا سر حد نابودى به مجازات الهى ادامه مى دادند.

امـا در داسـتـان يـوسـف ، سـخـنـى از اين موضوع به ميان نيامده است بلكه بيشتر بيانگرزنـدگانى خود يوسف و عبور او از كورانهاى سخت زندگى است كه سرانجام به حكومتى نيرومند تبديل مى شود كه در نوع خود نمونه بوده است.»

تفسیر نمونه ج9 صص 361-360

فضائل سوره یوسف

عن رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم انه قال: علموا ارقاءکم سورة یوسف فانّه ایما مسلم تلاها و علمها اهله و ما ملکت یمینه هوّن الله تعالی علیه سکرات الموت و اعطاه القوة ان لا یحسد مسلم.

نقل از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم: «سوره یوسف را به بندگان خود بیاموزید زیرا هر مسلمانی آن را بخواند و به خانواده  و کنیز خود بیاموزد خداوند سکرات مرگ را بر او آسان می کند و نیرویی به وی می بخشد که به مسلمانی حسد نورزد»

متن و ترجمه البرهان فی تفسیر القرآن ج7 ص 181

عن ابی بصیر عن ابی عبدالله علیه السلام قال: سمعته یقول: من قرأ سورة یوسف فی کل یوم او فی کل لیلة بعثه الله یوم القیامة و جماله علی جمال یوسف علیه السلام و لا یصیبه یوم القیامة ما یصیب الناس [من الفزع] و کان جیرانه من عبادالله الصالحین.

مستدرک الوسائل ج4 ص342

امام صادق علیه السلام فرموده اند: «هرکس این سوره را در شب ها یا روزها تلاوت کند خداوند در روز قیامت او را در حالی مبعوث می کند که جمالش مانند حضرت یوسف علیه السلام زیباست و ترس و بی تابی در قیامت به او نمی رسد و از بندگان شایسته و خوب خداوند خواهد بود.»

عن ابی عبدالله علیه السلام قال: انها کانت فی التوراة مکتوبة. این سوره در تورات هم ذکر شده است.

ثواب الاعمال و عقاب الاعمال مترجم ص284

آثار و برکات سوره

1) جهت زیاد شدن روزی:

عن ابی عبدالله علیه السلام قال: «... من هذا کله أن یکتبها و یشربها یسهل الله له الرزق و یجعل له الحظ باذن الله تعالی»

امام صادق علیه السلام فرمودند: اگر کسی این سوره را در ظرفی بنویسد و با آب آن را شسته و آن را بیاشامد. خداوند روزی را بر او آسان کند و حظّی بر او مقرر فرماید.به اذن خداوند متعال.

متن و ترجمه البرهان فی تفسیر القرآن ج7 ص183

2) جهت ایمن شدن از زنا و فحاشی:

عن ابی عبدالله علیه السلام: ان یوسف کان من عبادالله الصالحین و أو من فی الدنیا ان یکون زانیا أو فحاشا.

یوسف از بندگان صالح خدا بود و (کسی که مداومت بر تلاوت این سوره داشته باشد) در دنیا از زنا کردن و فحاشی در ایمن است .

متن و ترجمه البرهان فی تفسیر القرآن ج7 ص182

3) جهت الفت و دوستی میان زوجین:

اگر کسی سوره مبارکه یوسف را با نیت خالص و توجه به خدا و معنی ان بنویسد و در جامه پاک بپیچد و با خود دارد [بین او و همسرش] الفت پیدا شود.

خواص آیات قران کریم ص92

4) جهت شفای جمیع امراض:

قَالُواْ تَاللّهِ لَقَدْ آثَرَكَ اللّهُ عَلَيْنَا وَإِن كُنَّا لَخَاطِئِينَ ﴿۹۱﴾ قَالَ لاَ تَثْرَيبَ عَلَيْكُمُ الْيَوْمَ يَغْفِرُ اللّهُ لَكُمْ وَهُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ ﴿۹۲﴾ اذْهَبُواْ بِقَمِيصِي هَذَا فَأَلْقُوهُ عَلَى وَجْهِ أَبِي يَأْتِ بَصِيرًا وَأْتُونِي بِأَهْلِكُمْ أَجْمَعِينَ ﴿۹۳﴾

خواندن این آیات با نیت خالص و توجه به خدا  و معنی آن به جهت جمیع امراض بسیار نافع است.

خواص آیات قران کریم ص 92

5) جهت آزاد شدن از زندان:

وَرَفَعَ أَبَوَيْهِ عَلَى الْعَرْشِ وَخَرُّواْ لَهُ سُجَّدًا وَقَالَ يَا أَبَتِ هَذَا تَأْوِيلُ رُؤْيَايَ مِن قَبْلُ قَدْ جَعَلَهَا رَبِّي حَقًّا وَقَدْ أَحْسَنَ بَي إِذْ أَخْرَجَنِي مِنَ السِّجْنِ وَجَاء بِكُم مِّنَ الْبَدْوِ مِن بَعْدِ أَن نَّزغَ الشَّيْطَانُ بَيْنِي وَبَيْنَ إِخْوَتِي إِنَّ رَبِّي لَطِيفٌ لِّمَا يَشَاءُ إِنَّهُ هُوَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ ﴿۱۰۰﴾

چون کسی را در زندان کرده باشند به ناحق، این آیات را با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن بنویسد و بر بازوی راست خود بندد و بعد از آن بر خواندن آن مداومت نماید انشاءالله بزودی از زندان خلاص شود.

خواص آیات قران کریم ص93

ختومات مجرب

وَقَالَ الْمَلِكُ ائْتُونِي بِهِ أَسْتَخْلِصْهُ لِنَفْسِي فَلَمَّا كَلَّمَهُ قَالَ إِنَّكَ الْيَوْمَ لَدَيْنَا مِكِينٌ أَمِينٌ ﴿۵۴﴾ قَالَ اجْعَلْنِي عَلَى خَزَآئِنِ الأَرْضِ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ ﴿۵۵﴾ وَكَذَلِكَ مَكَّنِّا لِيُوسُفَ فِي الأَرْضِ يَتَبَوَّأُ مِنْهَا حَيْثُ يَشَاءُ نُصِيبُ بِرَحْمَتِنَا مَن نَّشَاء وَلاَ نُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ ﴿۵۶﴾

خاصیت این آیات این است که چون کسی درمانده و معطل شده باشد در کاری و هیچ کاری از دست او برنیاید روز 5شنبه اول ماه و جمعه دوم ماه را روزه دارد و در شب، هنگام وقت خواب، این آیات را با نیت خالص و توجه به خدا و معنی ان بخواند و در روز جمعه بعد از نماز ان را بنویسد  و چون افطار کند آن آیات را بخواند پس چون نماز خفتن [عشاء] را بگذارد دیگر باره آن آیات را بخواند و صدبار «الله اکبر» و صدبار «سبحان الله» و صدبار «الحمدلله » و صدبار «لااله الا الله» و صدبار «استغفرالله» و صدبار «اللهم صل علی محمد و آل محمد» بگوید و به رختخواب رود و دیگر باره آن آیات را بخواند و در خواب رود.

چون برخیزد نیت کند که هیچ کس را ظلم نکند و از آنچه براستی  و صدق و حق باشد درنگذرد. پس آن آیات را نوشته با خود محفوظ نگهدارد مقصود او در آن هفته حاصل آید و مشکلش حل گردد.

 خواص آیات قران کریم ص92